Laatste is vertrokken

De laatste boerenzwaluw in boerderij Stokkink in Gelselaar is vertrokken. Vanmorgen (vrijdag 27 september) zat deze jonge vogel er nog, op een draadje. Dat bleef vanavond leeg. Als ik niet zo van de winter hield, zou ik nu al bijna weer terugverlangen naar de boerenzwaluwen. Nog één jonge boerenzwaluw overnacht net als afgelopen nacht (van 25 op 26 september) in boerderij Stokkink in Gelselaar. Nog twee jonge boerenzwaluwen hebben de afgelopen nacht doorgebracht op de deel van boerderij Stokkink. Ook op de avond van de 24e september overnachten ze op het al vertrouwde draadje voor het nest, waar de pas op 15 september zijn uitgevlogen. Ze zijn gezond. het weer is gunstig. Overdag vliegen ze elders. In de avonduren keren ze nog terug naar huis, hoewel alle volwassen vogels al zijn vertrokken. Wellicht naar plekken waar veel van deze trekvogels zich verzamelen voor de grote reis naar Afrika. Hoe lang nog vertoeven de laatste jongen 's nachts op Stokkink? Vandaag, zondag 15 september, zijn de drie laatste jongen van de boerenzwaluwen in boerderij Stokkink uitgevlogen. Gisteren verlieten de vier jongen van het op-één-na-laatste nest hun veilige plek en afgelopen woensdag vlogen ook nog jongen uit. Zoveel uitgevlogen jongen zo laat in het seizoen heb ik niet eerder meegemaakt. Wel waren er soms nog laat jongen, maar die werden dan veelal op het laatste moment aan hun lot overgelaten door ouders, die de drang terug te keren naar zuidelijk Afrika niet konden weerstaan. De jongen die nu nog in het achterhuis vliegen zien er gezond uit, worden nog steeds goed gevoed. Zou het laat begonnen seizoen ook een laat slot krijgen? En lukt het de jongen dan toch nog de grote tocht te beginnen en te voltooien?

Koekoek bij zwaluw?

Vreemd verschijnsel onder de boerenzwaluwen op 11 september 2013 in boerderij Stokkink. Net uitgevlogen jongen kropen deze dag in een nest met niet uitgevlogen jongen. Doet haast denken aan koekoeksjongen. Of zouden ze er voor kiezen samen op te trekken nu de tijd gaat dringen? Niet vast te stellen was of ze ook door beide ouderparen werden gevoerd, maar druk was het wel.

Ouders van nog net niet uitgevlogen jonge boerenzwaluwen vliegen af en aan in boerderij Stokkink. Terwijl het ouderpaar van deze week uitgevlogen jongen aan de achterzijde van de eeuwenoude balk even uitrust op een deurtje. Dit behoort met ingang van morgen ook bij het beschermd dorpsgezicht van Gelselaar. Zie recente filmpjes hierboven en hieronder.

Halen jongen Afrika?

Zijn de boerenzwaluwen door de fraaie zomer van 2013 te optimistisch geworden, of duurt het zwaluwenseizoen dit jaar op boerderij Stokkink in Gelselaar echt iets langer. Een feit is in elk geval dat er nu nog drie nesten zijn met jongen, die nog niet zijn uitgevlogen. En die drie nesten zitten zeer dicht bij elkaar. In één nest zitten jongen te popelen om te gaan vliegen. Misschien wachten de ouden en alle jongen op elkaar. Dat hopen we dan maar. Maar ze moeten zich al bijna gereed maken voor de grote trektocht, die hen terugbrengt zuidelijk Afrika. De dagen worden steeds korter en de nachten worden langer. Voedsel in de vorm van insecten wordt schaarser en de tijd om insecten te vangen neemt af. Soms raken de ouders in grote tijdnood en zien ze zich gedwongen hun jongen hier achter te laten. Nog enige tijd hoor je jongen dan soms schreeuwen om voedsel, bij elke beweging die ze horen in het achterhuis van de boerderij. Geleidelijk aan worden hun noodkreten dan zwakker. Overleven zonder ouders is voor de jonge vogels niet mogelijk. Vorig jaar vertrok de laatste jonge boerenzwaluw op 21 september. Een jaar eerder enkele dagen later. Maar dan zijn de jongen, die nu nog in het nest vertoeven vast niet groot en sterk genoeg voor een tocht van acht- tot tienduizend kilometer. Een fraai najaar is misschien nog hun redding.

Vijf kleuters op hek

In zwaluwenboerderij Stokkink vlogen afgelopen weekend weer jongen uit van de boerenzwaluwen die hier eeuw-in-eeuw-uit nestelen. Vijf jongen van een tweede broedsel in 2013. Vaak telt een nest maar vier jongen, een enkele keer zes. Eerst zitten en vliegen jongen alleen nog maar op de deel van de boerderij, het achterhuis. Vanmiddag vlogen zes echter samen buiten en zaten ze samen op een hek. Als vijf kleine kleuters. Hun ouders voerden ze ook daar.

Op een zeer warme dag

Buiten is het ruim dertig graden op de eerste twee dagen van augustus 2013. Ook bij zwaluwenboerderij Stokkink in Gelselaar. Maar boerenzwaluwen hier schijnt dat amper te deren. Ze vliegen in en uit. De oudste jongen gaan er soms zelfs samen op een zeer warm dak zitten. Even later vertoeven ze weer met een grote groep op een draadje in het koele achterhuis.

Verkoeling in boerderij

Buiten is het in Gelselaar 32 graden, op 23 juli, om half drie 's middags. Ter verkoeling zitten deze jonge boerenzwaluwen daarom op een draad in het achterhuis van boerderij Stokkink. Dit tafereel doet een beetje denken aan de augustusdraden (elektriciteitsdraden van weleer), waarop de zwaluwen zich verzamelden voor hun grote trek. Vorige week vlogen op Stokkink de jongen van het zesde paar van dit jaar uit. Enkele ouderparen zijn al weer druk bezig met het voeren van jongen van het tweede broedsel. En onder één nest lag vanmorgen een nog kale jonge boerenzwaluw. Dood. Uit het nest geworpen omdat het vogeltje al dood was, of vanwege andere problemen (te weinig voedsel, of relatieproblemen bij de ouders)?

Vier jongen vijfde paar

De vier jongen van het vijfde paar boerenzwaluwen dit jaar in boerderij Stokkink zijn vanmorgen uitgevlogen. Samen met een van de ouders zitten ze op een deurtje van een zijzolder, op geringe van hun nest. Hun veilige nest zit aan de donkere kant van een eeuwenoude balk en is bijna nooit te zien met het blote oog. Ook hun tijdelijke hangplek is nog vrij donker. Alleen met flitslicht is er een foto van te maken. De jongen van het zesde paar dit jaar zijn nog niet toe aan vliegen. Dit jaar nestelen zes paartjes in het achterhuis van de boerderij, één minder dan vorig jaar. En aanzienlijk minder dan in het jaar van de boerenzwaluw, 2011, toen hier elf paartjes verbleven.

Vliegen nog een gedoe

Zaterdag 15 juni 2013 vlogen de jongen van het tweede en het derde nest boerenzwaluwen in boerderij Stokkink uit. Een heel gedoe nog voor enkelen. De jongen van het vierde nest moeten eerst nog flink groeien. Ondertussen vertoonden zich de eerder deze week uitgevlogen jongen van het eerste nest al op het dak.

Vier jongen vliegen al

Vier jonge boerenzwaluwen in boerderij Stokkink in Gelselaar zijn deze week uitgevlogen. Even later zaten ze al weer veilig dicht bijeen. Ondertussen zijn ook in twee andere nesten jongen druk bezig met vliegoefeningen. In weer een ander nest kijken de jongen nog maar net boven de rand uit en elders broeden boerenzwaluwen nog. Zo kruipt de zomer naderbij op het Achterhoekse platteland.

Zon op leem onthult

Nu de zon weer volop schijnt, is in boerderij Stokkink in de morgenuren pas goed te zien waar boerenzwaluwen nestelen, of al jongen hebben. Plekken die de afgelopen weken bijna altijd in het donker waren gehuld, baden even in het licht. Niet rechtstreeks door de zon, maar door weerkaatsing van oogverblindend zonlicht. Deels zelfs via een oude lemen vloer op de deel, het achterhuis van de boerderij.

Eerste jong, in de kou

Het vroor vanmorgen nog bijna. Toch is deze 24e mei een eerste jong van de boerenzwaluwen in boerderij Stokkink uit het ei gekropen. Het zal bij deze temperaturen voor de ouders niet eenvoudig zijn voldoende voedsel (insecten) uit de lucht te halen.

Tien boerenzwaluwen

Boerderij Stokkink in Gelselaar telt inmiddels tien boerenzwaluwen. Vier paartjes en twee eenlingen. De eerste vogel arriveerde op 12 april 2013. Het tweede paar van dit jaar is inmiddels bijna toe aan broeden. Het derde paar werkt druk aan het herstel van een oud nest. Het eerste paar was hiermee al klaar, maar wekt de indruk toch nog te twijfelen over de uiteindelijk broedplek.

Oud of te vroeg ei?

Eierschalen onder nesten van boerenzwaluwen. Die verwacht je nu nog niet. De volwassen vogels in boerderij Stokkink in Gelselaar zijn pas zo'n twee weken geleden gearriveerd en waren vorige week druk bezig oude nesten te restaureren. Dan is het nu nog veel te vroeg voor jongen. En die zijn er dan ook nog niet. En toch lagen vorige week onder een nest eierschalen. Waarschijnlijk stuitte een paartje bij het herstel van een nest op oude eieren en zijn die eruit gegooid, was de conclusie. Kennelijk zijn ze vorig jaar niet meer bebroed, of is het ouderpaar van toen in tijdnood geraakt en heeft het besloten de klus in Nederland niet te voltooien, maar te vertrekken naar warmere oorden. Zo zag ik vorig jaar geraamtes van jonge vogels onder een nest. Deze jongen waren in het jaar ervoor niet toegekomen aan vliegen. Ze werden achtergelaten door ouders die de drang niet konden weerstaan hun grote trektocht te beginnen. Maar gisteren lag op de oude lemen vloer van de deel (in het achterhuis van de boerderij) opnieuw een kapot ei. Nu bij een ander nest. Weer een oud ei, een ei dat te vroeg kwam om al te bebroeden, of een ei dat naast het nest belandde? Een raadsel nog.

Modderslootje nodig

De boerenzwaluwen in boerderij Stokkink in Gelselaar profiteren nu het nog zo droog is van het modderslootje dat voor hen is aangelegd. Ze bouwen er de oude nesten weer mee op. Zie onderstaand filmpje:

Al zeven vogels

Zwaluwenboerderij Stokkink kan al op vrijdag 19 april de zevende boerenzwaluw van 2013 verwelkomen. Een week na de aankomst van de eerste. Inmiddels zijn drie paartjes gevormd. Eén vogel is nog alleen.

Al 4 boerenzwaluwen

Op zondag 14 april arriveren de 3e en 4e boerenzwaluw van het jaar 2013 in zwaluwenboerderij Stokkink in Gelselaar. Twee dagen na de aankomst van de eerste vogel. De stijging van de temperatuur blijkt duidelijk aantrekkingskracht te hebben. De vier zomergasten zijn ook direct op zoek gegaan naar een geschikt nest. Hiervoor hebben ze elk al verschillende oude nesten grondig geïnspecteerd.

Twee boerenzwaluwen

De tweede boerenzwaluw van het jaar 2013 in zwaluwenboerderij Stokkink in Gelselaar arriveert al op zaterdag 13 april, een dag na de aankomst van de eerste zomergast. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar twee..?

Eerste boerenzwaluw

Ook in zwaluwenboerderij Stokkink in Gelselaar is de eerste boerenzwaluw gearriveerd. In de avondschemering is de vogel onopgemerkt naar binnengeglipt. Vorig jaar kwam hier al een boerenzwaluw aan op 23 maart. Uitzonderlijk vroeg. 12 april is niet zeer laat. In de afgelopen twintig jaar werd vier keer een nog later aankomst genoteerd: in 1994 op 17 april, in 2202 op 23 april, in 2003 op 14 april en in 2005 op 19 april. Maar de lente is wel goed begonnen vandaag.