Twee weken oud

Twee weken oud zijn eerste jonge boerenzwaluwen  op Stokkink nu. Zouden ze over een week al uitvliegen? Normaal verlaten de jongen tussen de 18 en 21 dagen nadat uit het ei kropen voor de eerste keer hun veilige nest.

Druk met elkaar

Elke dag is wel iets bijzonders te beleven met de boerenzwaluwen op Stokkink. Deze pinksterzondag zag ik in de ochtenduren zwaluwen die buiten sprietjes zochten op straat om hun nest mee te herstellen en drie vogels die op het dak van de olde schöppe druk waren met elkaar. Kennelijk is de paarvorming nog niet volledig beklonken. Het leverde adembenemende vliegcapriolen op.

Vijfling groeit goed

De 6 mei uit het ei gekropen vijfling boerenzwaluwen op Stokkink groeit snel. Het ouderpaar voedt de hongerige jongen goed. De donsvogeltjes bewegen ook volop in hun krappe nest. 

Nestkeuze lijkt bepaald

Hoewel het zevende paar boerenzwaluwen op Stokkink geruime tijd rond twee oude nesten of restanten daarvan bleef rondfladderen, lijkt de keuze voor een nest om te herstellen en eieren in te leggen wel te zijn gemaakt. Te zien aan hun gedrag en onderlinge communicatie. Het echte werk moet echter nog beginnen. Veel meer dan de toestand van het oude nest opnemen en overleggen, heeft het innige tweetal nog niet gedaan. 

Achtste paar gevormd

Een dag na de vorming van het zevende paar boerenzwaluwen op Stokkink nam ik vanmorgen waar dat er ook al een achtste paar is. Onder het onderschoer bij de grote nienduur (achterdeur) kwamen ze bijeen, uitte het mannetje dat hier al enige tijd verbleef zijn diepste gevoelens aan het nog zeer schuchtere vrouwtje. Aan de binnenzijde van de balk boven de achterdeur houdt zich een al een paar weken een ander paartje op (en wordt ook al gebroed), waar het tot gisteren nog alleenstaande mannetje af en toe mee in conflict was.  

Zeven paren dit jaar

Op de 15^e mei heeft zich een zevende paar (getal der volheid) boerenzwaluwen gevormd dit jaar in het achterhuis van boerderij Stokkink. Dat waren er wel eens meer. In 2020 en 2021 verbleven hier maar liefst twaalf paartjes, maar elke vogel telt. Recent ontdekte ik pas dat er een zesde paar was. Het vrouwtje was onopvallend al op een vrij donkere plek aan het broeden. Het mannetje van het zevende paar was al dagen onrustig aan het loeren vanuit een nest, dat mogelijk in het voorjaar een beetje is vertimmerd door een winterkoninkje. Het vrouwtje zat vanmorgen op luttele afstand op de restanten van een ander oud nest. De definitieve keuze voor een nest om te herstellen en eieren in te leggen, lijkt nog niet gemaakt. Beide nesten zitten aan de eeuwenoude balk, die zich bevindt aan één kant van het grote gat (slop) in de zolder waardoor vroeger het hooi op de zolder van de boerderij werd gestoken (aan de overkant broedt al dagen een andere boerenzwaluw). Nabij het slop drukken deze twee zomergasten met wijd geopende bekjes en druk kwetterend tegenover elkaar hun gevoelens uit.

Jongen groeien goed

De op 6 mei uit het ei gekropen eerste jonge boerenzwaluwen van dit jaar op Stokkink groeien goed. Ze worden ook goed gevoerd. 

Staart even hoofdzaak

Geen oefening op een dun draadje onder een oude balk op de delle, of zoeken naar de juiste toon met behulp van een stemvork, maar onderhoud van de staart, of bestrijding van hinderlijke jeuk. Toch kwam voor het mannetje van de boerenzwaluwen met de langste staartpennen enige evenwichtskunst zeker van pas. 

Topberaad zwaluwen

Hielden boerenzwaluwen vandaag op het dak van de olde schöppe bij Stokkink een beraad om hun onderlinge problemen  te lossen? Daar had het wel wat van weg. Hun strijd (of toch goed gesprek?) werd even later hoog in de lucht voortgezet. Al enkele dagen heerst er op en rond de delle wat onrust. Dit heeft te maken met de komst van enkele alleenstaande mannetjes naast de vijf inmiddels gevormde paren. Een echte oplossing kan alleen de komst van nog enkele vrouwtjes brengen. Maar zijn die er wel in de omgeving, of moeten die nog arriveren? Zwaluwen strijken wel vaker even neer op het dak, maar meestal voor andere doeleinden. Als het zeer heet is gaan de zwaluwen wel eens op het dak liggen om zich te ontdoen van hinderlijke parasieten. Jongen laten zich als ze net zijn uitgevlogen zich er wel voeren en in het najaar verzamelen ze zich er soms. Maar een verblijf zoals vandaag nam ik niet eerder waar. 

Gedicht Jaap Zijlstra

Het Lied van de zwaluw van Jaap Zijlstra (1933-2015) mocht ik begin deze eeuw publiceren in de Gelselaarse bundel Kot tegen moder de gaanze an. Bij een foto van vandaag deel ik graag nog een keer het 1e, 5e en 6e vers van dit prachtige gedicht. In 2015, het jaar van zijn overlijden, heb ik nog een keer uitvoerig met deze dichter gesproken en hiervan videobeelden op YouTube getoond, die eenvoudig zijn te vinden via hem en mijn naam.

Vier nesten bebroed

 

Vier nesten van boerenzwaluwen op Stokkink worden op dit moment nog bebroed. Eén paartje verwelkomde een week geleden al de eerste jongen van dit jaar. De vrouwtjes van de vier andere paren brengen vele uren door op een nest. Geduldig bebroeden ze twaalf tot zestien dagen de eieren die ze hebben gelegd. Af en toe wipt een vrouwtje even van haar nest om voedsel (insecten) te vangen. het mannetje, dat uren op een vaste zitplek in de nabijheid wacht, bewaakt dan soms een nest, maar vliegt vaak ook mee naar buiten. Twee nesten waarop wordt gebroed, zijn goed zichtbaar. Een ander nest zit aan de donkere kant van een balk, bij het liekspier, deel balk naast grote zoldergat. Dit nest is alleen zichtbaar via weerkaatsing van zonlicht op de oude lemen delle. Het vierde  nest dat wordt bebroed, bevindt zich aan de donkere kant van de balk boven de nienduur. Het is alleen goed te zien als de zon volop schijnt in de morgenuren. 

Druk met voer en poep

De maandag uit het ei gekropen jongen van de boerenzwaluwen op de delle van Stokkink steken als ze gevoerd worden net hun kopjes boven de nestrand uit, waar ze zich soms voor mij verschuilen achter een donsveertje. De ouders zijn ook druk met het afvoeren van poep en soms met een nog alleenstaand mannetje dat ze probeert te storen. Af en toe nemen ze samen heel even rust op hun vaste zitplek, een paar meter van het nest. 

Onrust om concurrent

Indringende kreten van boerenzwaluwen vertellen van onraad, een valk die jongen bedreigt, een kat op de delle, onbekende mensen nabij het nest, of... een concurrent. Vanmorgen scheerden enkele vogels, meestal drie, rond de boerderij, in een wilde achtervolging soms. De reden van de onrust kwam even later aan het licht onder het onderschoersel en bovenop het openstaande bovenste deel van de grote nienduur. Op de rand van de deur was een loerend paartje te zien, dat aan de balk boven die deur een nest heeft. Het waarschijnlijk pas gearriveerde mannetje, dat nog geen partner heeft, zat buiten hun gezichtsveld boven he overkapte deel van het achterhuis. 

Leren samenwerken

Boerenzwaluwen moeten nadat ze na een paar zijn gaan vormen voor het bouwen of herstellen van een nest snel leren samenwerken, waarbij hun karakter soms in de weg zit. Gisteren kwamen een mannetje en een vrouwtje bijna gelijktijdig met een bekje vol modder aan bij hun nest aan een eeuwenoude balk in het achterhuis van Stokkink, waar maar plek is voor een vogel. De zwaluw die al in het nest zat, was niet bereid plaats te maken voordat de modder aan het nest was gesmeerd. De partner zag zich gedwongen even weer te vertrekken. Inmiddels toonden ze ruimschoots dat hun onderlinge band daar niet onder heeft geleden. Ze vormen een hecht paar. Het vrouwtje probeert het nest goed uit. Binnenkort zal ze er vast eieren in leggen.

Al jongen uit het ei

Een maand na de terugkeer van de eerste boerenzwaluwen op Stokkink (5 april) zijn de eerste jongen uit het ei gekropen. Op de nog schemerachtige delle zag ik rond half zeven de vloer en ook leem van de oude delle bezaaid met eierschalen, die ik al jaren verzamel in een glas. Het vrouwtje heeft de afgelopen weken druk en trouw de eieren bebroed, nadat het eerste paar ook al snel een oud nest aan de huiskant van het achterhuis herstelde.