Klaar voor hittegolf

Zo begroet een boerenzwaluw op een draadje in de voormalige koestal van Stokkink op de 30 juni 2025 de aangekondigde hittegolf. Bij een nog aangename temperatuur strekt dit mannetje, dat tien dagen geleden geleden de jongen van het eerste broedsel uit zag vliegen, zijn vleugels. Klaar voor de hittegolf, waar dit vlieggenie zich niet druk om lijkt te maken. 

Broeden en wachten

Vijf van de acht paren boerenzwaluwen dit jaar op Stokkink verkeren op 30 juni in de fase van broeden en wachten voor tweede broedsel. Alle jongen van de eerste broedsels zijn vertrokken. Het paar van de twee jongen die dood onder het nest lagen lijkt aanstalten te maken een nest aan dezelfde balk te herstellen (tweede foto). De resterende twee paren gaan vast ook snel weer aan de slag. Op deze zonnige dag weerkaatst het licht op de deels lemen vloer en is het mogelijk ook iets te zien van de anders donkere nestplekken en hier foto's van te maken.

Een droevige dag

Vandaag, voor groot deel gisteren al, was het een droevige dag bij de boerenzwaluwen op Stokkink. De twee jongen uit het nest aan de donkere zijde van een balk (amper zichtbaar) voorop de delle zijn dood. Toen gistermiddag een jong onder het nest lag, was er al weinig hoop meer. Het jong, dat vanmorgen nog leefde, in een doosje onder het nest zetten, hielp niet. Vanmiddag was het dood. Vanmorgen lag het andere jong al dood onder het nest, op een krant. De oorzaak is meestal een probleem rond de ouders, door ruzie met een indringer of een verongelukte ouder. Enkele dagen geleden nam ik iets waar van een conflict. Maar de afgelopen dagen was het rustig. Een slecht voorteken was echter enkele dagen geleden, dat de jongen, die nog niet toe waren aan vliegen, buiten het nest verbleven, tegen de balk gedrukt. Slechts een keer had ik in het verleden succes met het opvangen van uit het nest gevallen jongen. Toen bleef het ouderpaar twee jongen verzorgen. Die waren kennelijk echt per ongeluk uit het nest gevallen, er niet uitgeduwd, of door ondervoeding gevallen.

Mannetje even op nest

Bij boerenzwaluwen broedt het vrouwtje en bewaakt het mannetje af en toe het nest. Bij het achtste paar op Stokkink, dat laat dit voorjaar tot stand kwam en nog geen jongen heeft, ging zo het mannetje ook even op de eieren zitten. De vogel was echter vooral bezig met loeren (onder de andere balk door), naar concurrenten en de terugkeer van het vrouwtje, dat om bij te tanken, insecten voor zichzelf te vangen, het nest verliet. 

Helft paren verhuist

Voor een tweede broedsel verhuist de helft van de boerenzwaluwen op Stokkink naar een ander nest aan dezelfde balk en heeft de andere helft het al een keer gebruikte nest dit voorjaar iets opgeknapt. De twee paren aan de uiteinden, voorop de deel (boven contactdoos elektriciteitskabels) en aan de nienduurbalk, bleven zitten waar ze zaten, de andere twee, waarvan een aan de donkere zijde van een balk (eerste foto). zijn iets opgeschoven. 

Valk sloeg toch toe

Veertjes van een boerenzwaluw op het gras vertellen me deze zondagmorgen, dat weer een jong is gesneuveld in de klauwen van een valk. Vaak wordt die roofvogel gezamenlijk en met veel lawaai door volwassen zwaluwen verdreven, maar af en toe slaat de vogel toch toe onder onze zomergasten. 

Zondagmorgenstilte

Op de delle van Stokkink, waar in het voorjaar en de zomer bijna permanent druk gekweketter van boerenzwaluwen is te horen, heerste rond acht uur deze warme zondagmorgen even stilte. Twee vogels zaten op een nest te broeden, een paar volwassen zwaluwen en vier jongen zaten nog wat te dromen en een jong, dat pas over een aantal dagen toe is aan uitvliegen, vertoefde al op de rand van het nest, terwijl volwassen zwaluwen en andere jongen al vroeg deze morgen buiten vlogen. 

Hoe vinden ze zoiets?

De tijdelijke zitplekken van boerenzwaluwen leveren me vaak stillevens op. Deze ouder keek vanaf het zadel van een hometrainer in de voormalige koestal van Stokkink aandachtig naar net uitgevlogen jongen uit een nest boven een oude stallamp. 

Jong blijkt al weerbaar

Tot ontzetting ook van de eigen tweeling probeerde een boerenzwaluw vanmiddag een vreemd jong, net uitgevlogen vanmorgen, met geweld te verjagen. Ondanks alle oorlogen en ander geweld tussen mensen hebben we vaak een wereldvreemde kijk op de natuur, ben ook ik soms verrast door een oplaaiende strijd, al ben ik inmiddels wel iets gewend. Een jonge zwaluw uit de voormalige koestal vloog naar de vaste zitplek van de ouders van de deze week ook uitgevlogen tweeling, die na een dag buiten weer terugkeerde bij het veilige nest. Tot ongenoegen van een van de ouders zat op zijn/haar plek een jonge vogel, die van geen wijken wilde weten en wel iets uit belans werd gebracht op het wiebelden draadje, maar er niet af tuimelde. Pas nadat een eigen ouder het jong terugfloot, keerde rust terug op de delle. Maar bang was dit jong in het geheel niet en sterk bleek het ook al. Die is al weerbaar.

Lokken werkt niet

Boerenzwaluwen proberen hun jongen soms met een heerlijk hapje als lokmiddel te verleiden tot vliegen, maar dat werkt lang niet altijd. In de voormalige koestal van Stokkink zag ik er vanmiddag weer een voorbeeld van bij vanmorgen uitgevlogen jongen. Terwijl normaal een jonge zwaluw het bekje wijdt openspert om er een insect in te laten proppen, hield dit vogeltje op een draadje het bekje stevig dicht. Ook aandringen van de ouder hielp niet. Wat beide vogels hiervan geleerd hebben, vraag je je als mens  dan af.

Wat een voorrecht!

Het is een onbetaalbaar voorrecht, feest, je ganse leven boerenzwaluwen van dichtbij te mogen volgen.

Jongen uit 7e nest

De drie jongen uit het 7e nest van de boerenzwaluwen op Stokkink, boven een oude stallamp, zijn vanmorgen al vroeg uitgevlogen in de voormalige koestal. Ze gingen samen met een van de ouders op een leiding zitten van de melkmachine, die hier een halve eeuw geleden nog werd gebruikt. 

Waar vaak geen licht is

Deze rond kwart voor acht vanmorgen gemaakte foto van het achtste nest boerenzwaluwen dit jaar op de delle van Stokkink vertellen een bijzonder verhaal. De plek, aan de donkerte zijde van een oude balk, boven een buis van de waterleiding, is vrijwel de gehele dag amper met het blote oog te zien. Alleen als weerkaatsend zonlicht in de ochtend de deels nog lemen vloer beschijnt, is er een glimp van op te vangen. Met mijn zeer gevoelige camera van Sony RX10IV kan ik er dan beelden van vastleggen, uit de hand genomen, met een belichtingstijd van 1/8 seconden en ISO-snelheid 12800. Zo zag ik dat het nog wel een paar dagen duurt voordat hier jongen uitvliegen.