Op jacht in de luwte

Wie wil weten waar insecten vertoeven, moet goed kijken naar boerenzwaluwen, die er op jagen voor hun altijd hongerige jongen. Als de zon vandaag even schijnt, zie ik ze boven het groene zomergraan scheren, op de es bij boerderij Stokkink, achter hoge bomen, die de wind hier weg houden. Onophoudelijk vliegen ze daar, in de luwte. 

Zeer druk vliegverkeer

Nu er een paar nesten met jonge boerenzwaluwen zijn op de delle van Stokkink is er deze mooi morgen in mei ook weer zeer druk vliegverkeer, van ouders die met voer aanvliegen en daarna snel weer afvliegen. Als de ene vogel nog meer net een bekje heeft gevuld, is er de andere ouder al weer. 

Druk met voer en poep

Toen de zon weer even scheen deze zondagmiddag kon ik voor het eerst foto's maken van de jongen van dit jaar. Bij de oudste jongen kan dit omdat ze aan de donkere zijde van een oude balk zitten alleen met flitslicht (wat ik bij voorkeur niet doe). Hoewel in drie nesten de jongen nog geen week oud zijn, krijgen sommige jongen al stevige insecten in een hun keeltje. Druk zijn de ouders ook al met het afvoeren van poep. 

Wat doet mannetje?

Wij kunnen moeilijk anders dan met een menselijk oog naar vogels kijken. Dan vallen bij de vader- en moederrol van boerenzwaluwen bepaalde zaken op. Bijvoorbeeld over de rol die mannetje en vrouwtjes vervullen. Samen bouwen ze een nest. De vrouwtjes leggen, bevrucht door de mannetjes, eieren en broeden die uit, terwijl de mannetjes dagen in de omgeving rondhangen en rondvliegen en soms het nest bewaken als het vrouwtje dit even om voedsel te vangen verlaat. Zijn de jongen uit het ei gekropen en wil een vrouwtje even het nest verlaten, dan treedt het mannetje vaak als bewaker op, maar veelal ook onwennig en soms al vertrokken voordat het vrouwtje terugkeert. Dit zag ik ook vanmorgen bij het vierde nest dit jaar met jongen, boven een balk van de niendeur (grote achterdeur). Bij de volgende beurt bleef het mannetje echter keurig zitten totdat het vrouwtje terugkeerde en behoedzaam maar behendig over de jongen  heen schoof met haar veertjes. Maar samen zullen ze hun jongen voeren, verzorgen en  leren vliegen.

Slaapgebrek ouderpaar

De boerenzwaluwen die maandag jongen verwelkomden in hun nest hielden vanmorgen rond half twaalf hun ogen met moeite open. Zowel het vrouwtje op het nest als het mannetje op een draadje er tegenover liet af en toe het luikje voor de ogen zakken. Slaapgebrek door de jongen, die naast warmte en een schoon nest heerlijke hapjes nodig hebben, of door de harde wind van gisteren en lagere temperaturen? 

Derde nest met jongen

Vanmorgen lagen op de delle in boerderij Stokkink weer eierschalen van boerenzwaluwen: onder een derde nest met jongen dit jaar, al leek het erop dat mogelijk ook in een vierde nest al jongen uit het ei zijn gekropen. Ik bewaar al jaren de eierschalen in een glas. De verse omhulsels van het tweede en derde nest heb ik hier vanmorgen aan toegevoegd, waarbij ik met mijn ene hand foto's maakte van mijn andere hand, waarop eierschalen van de zwaluwen lagen. 

Samen op warme dak

Samen zonnebaden op een warm dak, ter bestrijding van parasieten, vinden boerenzwaluwen wel gezellig. Geruime tijd zag ik er zo gisteren twee puffen naast elkaar op de bolle kant van dakpannen van de olde schöppe bij Stokkink. 

Druk in de zon op tak

Ook als een boerenzwaluwen een poosje geniet van de zon op een kale tak aan een dode boom gaan allerlei dagelijkse activiteiten gewoon door, zoals zingen, jeuk bestrijden en de snavel poetsen. Ze houden er beslist ook oog voor elkaar.

Verwondering en zorg

Wakend en vol verwondering zat vanmorgen een mannetje op de rand van het nest van een paar boerenzwaluwen op Stokkink, waarin gisteren jongen uit het ei kropen. Het tweede nest met jongen dit jaar. Gistermiddag lagen eierschalen onder het nest, meestal is dit in de ochtenduren het geval. Het vrouwtje keerde even later terug van haar jacht op insecten voor eigen gebruik en ging weer snel op haar nest en de jongen zitten om die met haar veren en lichaam te verwarmen.

Genieten van warmte

Boerenzwaluwen heten cultuurvolgers, maar ik denk niet dat ze al dol zijn op de vervanging van dakpannen door zonnecollecteren. Toen vanmorgen de zon de pannen flink verwarmde, streek een aantal vogels neer op het dak van d'olde schöppe, waar ze, liggend en met opgezette veren ook probeerden met hitte parasieten te verdrijven, althans dat vermoed ik. Ook was een paar keer sprake van een andere verhitting, waarvan de aard niet goed was vast te stellen: liefdevolle bejegening of gevecht? Maar samen leken ze ook volop te genieten van de verwarmende zon. 

Veel vliegen en zitten

Boerenzwaluwen weten, in mijn ogen, een goede balans te te vinden: ze vliegen veel, maar ik zie ze ook vaak zitten. De vrouwtjes noodgedwongen vele uren bij het leggen van eieren en die daarna uitbroeden. De mannetjes zitten dan als ze niet aan het vliegen zijn in de nabijheid op een vaste plek, veelal een draadje, of een plankje. Alleen al dit is elke weer een genot om te zien en om er een foto van te maken.

Nestkeuze aan het licht

Het achtste paar boerenzwaluwen op Stokkink, dat als vaste zitplek een verscholen deurtje van de 'hiele' heeft gekozen, heeft/had wat moeite met de definitieve nestkeuze boven een buis van de waterleiding langs een eeuwenoude balk. Daaronder is te zien aan modder en sprietjes, die op vloer zijn beland, dat op twee plekken dicht bij elkaar aan een nest is gewerkt. Als de zon via een oud raam aan de achterkant van de boerderij op de oude lemen vloer valt, is mooi te zien, hoe een deel van het nestmateriaal op de grond beland. Een als de nesten via weerkaatsend zonlicht toch een beetje zichtbaar worden aan de donkere zijde van de balk zijn ook goede vorderingen te zien met een van de twee nesten. Dus is de keuze blijkbaar toch gemaakt.

Vroeg in kale boomtop

Toen de zon vanmorgen nog in mist was gehuld, zat een boerenzwaluw al in een kale boomtop, waarschijnlijk te wachten op een partner, die even later ook verscheen. Een paar keer keerde de vogel terug in de dode kersenboom, die we bewust nog hebben laten staan. Vogels benutten kale bomen graag als tijdelijke uitkijkpost. Even later streken er ook een pimpelmeesje en een kwikstaartje neer op een kale tak.