Hoe lang nog?

 

Hoe lang nog kan ik op een heldere zomeravond boerenzwaluwen, met hun fraai gevorkte staartpennen, langs de blauwe hemel zien scheren? Hoe lang duurt het nog voordat de laatste jongen, die vertoeven in een meestal donker nest boven een oude stallamp, uitvliegen? Ik verwacht: deze week. En dan is er bij zomers weer nog even tijd voor vliegoefeningen voor de grote tocht naar Afrika in het najaar. Als ze niet vroegtijdig worden gepakt door een immer loerende valk, die ook onlangs uitgevlogen jongen tot tot in het onderschoer bij de nienduur aanviel.

Viertal vliegt uit

 

Opnieuw zijn vanmorgen in boerderij Stokkink vier jonge boerenzwaluwen uitgevlogen. Jongen van een tweede broedsel, die opgegroeid zijn in een nest, dat weliswaar is gebouwd op een contactdoos voor de elektriciteit, maar dat overdag meestal in het donker is gehuld. Daglicht komt er amper bij. Ze vlogen ook naar andere plekken, die zijn omgeven door elektriciteitskabels en werden daar nauwlettend gadegeslagen door hun ouders, die deze plekken ook vaak benutten als hun vaste zitplek.

Op donkere plekken

Op twee donkere plekken in het achterhuis van Stokkink vertoeven nog jonge boerenzwaluwen, beide tweede broedsels van dit jaar. Dit betekent dat dit jaar, waarin de laatste zwaluwen laat arriveerden en uiteindelijk elf paartjes een nest met jongen groot brachten, maar vijf paartjes aan een  tweede broedsel toekwamen. Het is ook al stil op de delle. De meeste vogels zijn vrijwel permanent buiten, of maken zich elders op voor de grote trektocht naar Afrika. Voorop de delle zijn overdag de vier jongen in een nest boven een contactdoos en elektriciteitskabels amper te zien. Ze zijn al bijna volgroeid. De jongen boven een oude lamp in de voormalige koestal komen waarschijnlijk niet voor september aan vliegen toe. 

Portretten van jongen

Ik geniet ook altijd van de portretten van jonge boerenzwaluwen. Niet alleen van net uitgevlogen jongen, maar ook van wat ik vaak ‘jongvolwassenen’ (juvenielen) noem, met hun donkeren kleuren.

Schilderen met foto's

 

Ik schilder graag met foto’s. Voor één keer samen met boerenzwaluwen. Bij het vastleggen van beelden van boerenzwaluwen op de delle van Stokkink zag ik gistermorgen opnieuw even bijzonder licht, dat me inspireerde: zonlicht dat via een oud raam aan de achterzijde van deze boerderij een fraai patroon vormde in het achterhuis. Al vaker maakte ik een foto van de zo verlichte lemen vloer, die hier nog ligt. Nu bescheen de zon de houten kast, die eens de al afgebroken ‘watermotor’ (voor de eigen waterleiding) beschermde. Net als onlangs bij een laagstaande zon op een oude kastanjeboom zou ik hier ook mijn silhouet op kunnen projecteren, bedacht ik. Met uiteraard de contouren van het fototoestel zichtbaar voor mijn ogen. Toen ik even later terugkeerde bij een nest met uitvliegende jongen vielen de zonnestralen via het antieke raam op de lemen vloer. De duurzaam gebruikte kranten, ernaast geplaveid, lagen bezaaid met poep van de zwaluwen, die vaak genieten van een zitplek op draadjes, waar jongen overdag ook nog wel eens op terugkeren voor rust en enige verkoeling in deze zeer warme zomer. Zo schilderde ik samen met mijn geliefde vogels dit (zelf)portret. Wie omgaat met pek (of poep?)…., zegt een spreekwoord. Wie oog heeft voor al wat leeft, weet dat het vooral een teken is van hoe goed de vogels het hier hebben en hoeveel van deze zomergasten hier nog verblijven. Poëzie (zie volgende zin) van de delle èn kunst, zo zie ik mijn zelfportret. Het woord poëzie gebruik in hier in de zin van warme sfeer, gelijk de grote Achterhoekse schrijver H.W. Heuvel, die zeer poëtisch was ingesteld, vaak deed. “Een schrijver is een dichter”, heet mijn hoofdstuk over hem in het boek ‘Oolde, mijn Oolde’, onder welke titel zijn klassieker ‘Oud-Achterhoeksch Boerenleven’ twee jaar geleden met uitvoerige toelichtingen opnieuw werd uitgegeven.

In de maag met vlieg

 

Het voeren van jonge boerenzwaluwen voltrok zich vandaag weer eens in zo'n vliegende vaart, dat één van de jongen er even flink mee in de maag kwam te zitten, maar uiteindelijk lukte het toch de vlieg door te slikken, om die alsnog te verteren. 

Eén jong durft nog niet

Een uren durend schouwspel voerde vandaag een vijfling boerenzwaluwen op met uitvliegen. Een compleet succes werd de voorstelling vanaf even na zeven uur niet. Eerst zat ook nog een ander jong bij hun nest. Eén van de vijf jongen durfde ondanks allerlei aanmoedigen vandaag niet, terwijl gisteren de eerste van het vijftal direct al naar buiten vloog. Niets hielp. De ouders kwamen een paar keer bij het bange vogeltje zitten in het nest (met een averechts effect soms van andere jongen, die op nabijgelegen draadjes vertoefden en weer terugvlogen) en bleven de ganse dag insecten voeren. Eén van de uitgevlogen jongen keerde wel vijf keer even terug in het nest. Later op de middag keerden meer jongen tijdelijk terug. Bij het vogeltje dat niet durfde, waren af en toe trillingen op de vleugeltjes te zien en een zware ademhaling en na een paar keer gevoerd te zijn, moest het telkens poepen. Net als het jong dat hem/haar af en toe vergezelde was hij/zij ook druk met parasieten verwijderen tussen de veren en jeuk bestrijden en deed hij/zij ook van tijd tot tijd kleine vliegoefeningen en strekte de vleugeltjes, waarvoor nu alle ruimte was. Samen sliepen ze vanwege de inspanningen (en zenuwen?) enkele keren een poosje. Maar van uitvliegen kwam het vandaag niet.

Viertal blijft aarzelen

Vier resterende jongen van een vijfling boerenzwaluwen op Stokkink durfden deze zondag nog niet uit te vliegen en zo het voorbeeld te volgen van een broertje/zusje, dat vanmorgen al wel de sprong waagde uit de veilige omgeving en na een korte tijdelijke terugkeer wegbleef. Steun van andere jonge vogels, die vanwege de hitte de koele delle opzochten in de loop van de dag, bleek ook niet voldoende. Twee van die andere jongen gingen verleidelijk aan weerszijden van het nest hangen aan de balk, terwijl de ouders om te voeren met insecten bleven aan- en afvliegen. Vanwege die steun hoefden de ouders niet zelf rond te nest te fladderen om jongen op een idee te brengen. Ook dit bleek niet voldoende om te viertal te laten vliegen. Morgen is er weer een dag, denken mogelijk ook de zwaluwen. 

Eerste van vijf vliegt

Het eerste jong van een vijfling boerenzwaluwen aan een oude balk in boerderij Stokkink vloog deze zondagmorgen uit. Vrijwel zeker volgen zijn/haar broertjes/zusjes vandaag. De grootste durver van het vijftal benutte een woensdag uitgevlogen jong uit een ander nest (rechts op eerste foto), een vogeltje dat hen de afgelopen dagen vaker vergezelde en nu weer nabij op een draadje zat, als een soort springplank. Het lukte eerst niet goed daar te landen. Zo moest het net vliegende jong zich fladderend vastklampen aan een deurtje en bij tijdelijke terugkeer even onder het veilige nest hangen aan de balk. Na een kortstondige reünie in het nest verruimde het eerste uitgevlogen jong verder de blik door in het open raam van de grote nienduur te gaan zitten, met een vrij zicht op het gebied rond boerderij waar de ouders al vele dagen jagen op insecten om de jongen mee te voeren. 

Ook tweeling vliegt uit

Vanmorgen vloog ook een tweeling uit van de boerenzwaluwen op Stokkink. Een tweede broedsel van dit paar, dat ook deze keer nestelde aan de donkere kant van een balk op de delle. Zelfs bij daglicht waren deze jongen nooit te zien. En nu zitten ze even op latwerk voor elektriciteitskabels, waar zonlicht ook nooit doordringt. Waarom dit nest maar twee jongen telde, weet ik slechts voor deel deel. In de afgelopen weken zag ik er twee keer een dood jong onder liggen. Waren ze ziek? Is één van de ouders verongelukt of er vandoor gegaan? Ik weet het niet. Maar de twee overgebleven jongen zijn op tijd in staat te oefenen voor de grote tocht in het najaar naar Afrika.

Filmpje voeren vijfling

Boerenzwaluwen in boerderij Stokkink zijn op deze zeer warme augustusdag druk met het voeren van een vijfling. Hun tweede broedsel al in 2022. Morgen of overmorgen zal dit vijftal waarschijnlijk uitvliegen. Dan hebben ze nog een paar weken om te oefenen voor de zo’n 8000 km lange tocht naar Afrika dit najaar.

Gefopt met 'zesling'

Jonge boerenzwaluwen hebben me vanmorgen even gefopt met een 'zesling'. Alleen door meer foto's goed te bestuderen werd me duidelijk dat één van het zestal hier tijdelijk verbleef. Waarschijnlijk één van de vier jongen, die woensdag uitvlogen. Vorig jaar zag ik zo bij het gelijktijdig uitvliegen van jongen uit twee nesten dicht bij elkaar in de buurt zeven hongerige jongen in een nest, maar toen wist ik direct hoe de vork in de steel zat. Deze keer niet. Ook omdat nu beide nesten ver uit elkaar liggen en ik de andere jongen van het woensdag uitgevlogen nest niet meer zag vanmorgen. Ik had echter tot nu in het bomvolle nest met zes open bekjes slechts een vijfling waargenomen en dit is voor een tweede broedsel al een groot aantal. Toen ik later terugkeerde op de delle waren er ook nog maar vijf broertjes/zusjes over. Bij de zesde in het nest had ik ondertussen op foto's ook een klein kleurverschil en later ook andere zithouding waargenomen.

Als aan deur genageld

Ik schilder, met foto’s, graag portretten van boerenzwaluwen. Vaak poseren volwassen vogels zo voor mij. Op deze spijker in een oud deurtje aan de hiele op de delle van Stokkink zag ik niet eerder een zwaluw zitten.

Ook vierling vliegt uit

Vanmorgen zijn opnieuw jongen van een tweede broedsel (derde groep dit jaar) boerenzwaluwen op Stokkink uitgevlogen. Eén jonge vogel durfde eerste niet, kreeg even later gezelschap van een al uitgevlogen broertje of zusje, dat terugkeerde en waagde daarna met hen/haar ook de sprong in de grote wereld, naar de plek boven een deurtje van een 'hiele' waar ook hun ouders vaak zaten. Iets verder streken de eerste twee van de vierling dicht bij elkaar neer op een draadje tussen de oude balken. Het eerste broedsel van dit ouderpaar vloog rond 19 juni uit, van een nabijgelegen nest. Eind juni waren de ouders druk met herstel van een nest voor een tweede broedsel. Vanmorgen was het voor het eerst weer leeg.

Uit het nest vallen

Een gezonde jonge boerenzwaluw op Stokkink, die nog net niet aan uitvliegen toe was, viel gistermorgen uit het nest, maar wist zich met behulp van de klauwtjes aan zijn pootjes vast te houden aan de balk waaraan ook het nest zit en keerde met wat gefladder hierin terug. Wie weet gaat hij/zij vandaag echt met de drie broertjes/zusjes voor het eerst een eindje vliegen.

Zeer druk met voeren

Op Stokkink zijn een paar paartjes boerenzwaluwen nog zeer druk met het voeren van jongen van hun tweede broedsel. Vanmorgen zag ik een 'ma' en een 'pa' vrijwel gelijktijdig aanvliegen, waardoor één van hen er niet direct in slaagde een insect in één van de keeltjes te stoppen.