Weer nacht op het nest

 

In schemerachtig licht op de delle van Stokkink zie ik vanmorgen even  na acht uur opnieuw enkele boerenzwaluwen. Twee paartjes op de rand van een nest en een eenling op een draadje. Toen het donker werd gisteravond moeten ze naar binnen zijn gevlogen. Rond zeven uur waren ze er nog niet. Het onthult een verhaal over de vogeltrek, over hoe deze zwaluwen zich in de omgeving verzamelen en nog contact hebben gehouden met hun partner van deze zomer. Is het nog te vroeg voor terugkeer naar Afrika, zijn hier nog voldoende insecten te vangen, of voelen de vogels na de lange warme en droge zomer overvallen door kou en regen? Complete antwoorden hierop zijn niet te geven. Een vermoeden ontwikkelt zich wel.

Ouders even terug

Tot onze grote verrassing zijn vijf oudere boerenzwaluwen na tien dagen voor even teruggekeerd in boerderij Stokkink. Mijn recent gehouden lezing in Veldhoek over deze zomergasten moet ik aanpassen. De regen en de kou gisteren, zondag 18 september 2022, lokten de vogels voor overnachting terug naar de droge en warmere delle, die door mijn echtgenote Arrie al voor een deel was schoongemaakt, ontdaan van hun poep. Gelukkig hebben we nog net niet het glas teruggebracht in het raam van de nienduur, waar zij door kunnen vliegen. De zich tegen de kou met zijn veren werende zwaluw met één gebroken staartpen herkende ik vanmorgen snel. Direct hierna vloog deze vogel van een draadje terug in het nest waarin hij zijn tweede broedsel groot hielp brengen en waarin hij zich vanmorgen diep verschool om warm te blijven. Twee vogels zaten op een balkje, één op een draadje voor de staarten van de koeien in de voormalige koestal en één op een nest boven een contactdoos voor elektriciteitskabels.

Laatste is vertrokken

De laatste boerenzwaluw op Stokkink van dit jaar lijkt te zijn vertrokken, voor de grote reis naar Afrika. Gistermorgen maakte ik rond half acht nog deze foto van dit vorige week uitgevlogen jong, dat in zijn eentje de afgelopen nachten nog doorbracht op een draadje (voor koeienstaarten) in de voormalige stal, niet ver van het verlaten nest. Bij weinig licht lukte het me nog één keer een beeld van de vogel vast te leggen. Vijf maanden hebben we deze vogels een veilig onderdak kunnen verschaffen. Op 10 april arriveerde dit jaar de eerste.

Vogel van verlangen

Boerenzwaluwen die deze zomer verbleven op Stikkink en kennelijk de nacht nu elders doorbrengen vlogen vanmorgen toch weer even boven deze boerderij. Meestal zie je ze dan vooral van de onderkant. maar deze kleine vlieggenieën zijn zo goed in zwenken en zwieren, dat ik ook wel eens de bovenzijde van hun vleugels zie. Zoals bij deze jonge zwaluw. Ik zal ze de komende maanden missen. Zo blijven ze de vogels van vooral verlangen, naar een nieuw voorjaar. 

Nog niet vertrokken

Niet alle boerenzwaluwen die op Stokkink verbleven deze zomer zijn al vertrokken. Tijdens hun zondagavonddans langs de blauwe lucht brachten enkele vogels me rond zeven een groet van boven. Eén herkende ik direct aan een gebroken staartpen. Op de foto's zag ik dat zich ook jongen onder dit acrobatische gezelschap bevonden.

Nog één jonge vogel

 Vanmorgen vertoefde rond acht uur nog één jonge boerenzwaluw in boerderij Stokkink, op een draadje on de voormalige koestal, nabij het nest boven een oude stallamp waar deze vogel een paar dagen geleden uitvloog. 

Nog twee zwaluwen

 Twee volwassen boerenzwaluwen brachten nog de afgelopen nacht door in boerderij Stokkink, Hun pas eergisteren uitgevlogen jongen vertoefden al elders, wellicht op een plek waar ook soortgenoten zich verzamelen voor de grote trektocht naar Afrika (waar, zou ik graag weten). Ik neem aan en hoop dat hun drie jongen in elk geval nog leven, al vormde een valk de laatste weken een grote bedreiging rond onze boerderij. Het kostte me enige moeite het nog aanwezige paar op de foto te krijgen. Van flitsen houd ik niet, maar gisteravond en vanmorgen kon ik ze niet anders dan bij dit kunstlicht in het vizier krijgen. Toen  het een beetje licht werd rond zeven uur in de oude koestal, waar ze op een draadje boven de 'gruppe' zaten, begonnen zich al te rekken en te strekken. Even later waren ze al gevlogen.

Het is stil op de delle

Het is vanmorgen (2 september 2022) stil op de delle. De drie gisteren uitgevlogen jongen zijn met hun ouders al vroeg vertrokken uit boerderij Stokkink. Het zijn jongen van een tweede broedsel, die net als het eerste broedsel van dit paar opgroeiden in een nest boven een oude stallamp. Hieronder ligt een duurzaam gebruikte krant (Trouw, misschien wel de best krant van Nederland) bezaaid met poep en daartussen is ook nog een eierschaal te zien. Opmerkelijker is nog de zwaluwpoep in de oude 'gruppe' van de stal, keurig gedeponeerd op de plek waar deze voor is vervaardigd. Een dat is dan weer te danken aan een draadje hierboven, waaraan met een touw en een leertje eens staarten van koeien bevestigd waren om te voorkomen dat die in hun eigen mest belandden. De draadjes waren deze zomer vaak de zitplekken van het paar zwaluwen en hun jongen van het eerste en tweede broedsel. Na negen uur keek ik buiten de boerderij nog even of ik ergens de jongen zag vliegen of zitten met voer aanvliegende ouders. Toen ik na een poos nog wel een valk zag rondvliegen, wist ik waarom ze elders hun vliegoefeningen deze morgen doen. De zeer brutale valk plukte deze zomer vanuit de oude kastanje achter onze boerderij jongen uit de lucht en deed dat zelfs een keer van het onderste deel van de nienduur, in het onderschoer. Ik hoop maar de de gisteren uitgevlogen jongen dit lot is bespaard. 

Laatste jongen vliegen

Een beetje feest weer op Stokkink met de boerenzwaluwen. De laatste jongen (één van hen nog met een pluisje donshaar op het kopje), die opgroeiden in een nest boven een oude stallamp, vlogen deze 1e september van 2022 uit. Ze gingen onder andere zitten op een buizen voor de melkmachine van weleer, draadjes waaraan staarten van koeien werden opgehangen (om te voorkomen dat ze in hun eigen mest belanden in de 'gruppe') en voor een stalraam uit de jaren vijftig. Het verleden (her)leeft hier in deze eeuwenoude Achterhoekse boerderij. Hoe lang nog?